Ödenmeyen İşyeri Kirasına İlişkin Stopaj Beyan Edilecek mi?

İşyeri kira ödemelerine ilişkin yapılması gereken gelir vergisi stopajının sınırları çalışmamızın önceki bölümünde ayrıntılı olarak açıklanmaya çalışılmıştır. Bu kapsamda GVK’nın 94’üncü maddesinin birinci fıkrasında sayılan kişiler, gerçek kişilere ait olup iktisadi bir işletmeye dahil olmayan gayrimenkulleri işyeri olarak kiralamaları karşılığında nakden veya hesaben yapacakları ödemelerden anılan maddenin 5’inci bendinin (a) alt bendi hükmü uyarınca ve 2006/11449 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile tespit edildiği üzere %20 oranında gelir vergisi stopajı yapmak durumundadırlar.

Bununla beraber mükellefler çeşitli nedenlerle işyeri kira ödemesini zamanında yapamayıp bu yükümlülüklerini takip eden dönemlerde yerine getirebilmektedirler.

Bu durumda gelir vergisi stopajı yönünden nasıl bir işlem yapılması gerektiği özellik göstermektedir.

Örnek: Bir ticaret şirketi, bir işyerini 01.06.2010 tarihinde aylık brüt 7.000 TL bedelle bir gerçek kişiden kiralamış ve Haziran 2010 dönemine ilişkin kira bedelini 2006/11449 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı gereğince %20 oranında tevkifat yaparak aynı ay içerisinde ödemiştir. Mükellef bu ödemeye ilişkin (7.000 * %20=) 1.400 TL gelir vergisi stopajı yapmıştır.

Mükellefin GVK’nın 98’inci maddesi hükmüne göre aylık dönemler halinde muhtasar beyanname verdiğini kabul ettiğimizde, işyeri kirasına ilişkin yapılan 1.400 TL tutarındaki tevkifat, varsa kesilen diğer vergilerle beraber Temmuz ayının 23’üncü günü akşamına kadar bağlı olunan vergi dairesine bildirilecektir.

Aynı mükellefin Temmuz 2010 dönemine ilişkin kira bedelini Temmuz ayı içinde ödemediğini veya ödeyemediğini kabul edelim. Bu durumda gelir vergisi stopajı yönünden nasıl bir işlem yapılacaktır? Kira bedeli mükellef tarafından henüz ödenmemiş olmasına rağmen tevkifat yapılıp muhtasar beyanname ile beyan edilecek midir?

Konuya ışık tutması ve vergi idaresinin konuya yaklaşımı görebilmek açısından …… Gelir ve Kurumlar Vergileri Müdürlüğü’nün 27.04.2009 tarih ve 176200-ÖZ/1263-3851 sayılı özelgesi aşağıya alınmıştır.
“İlgide kayıtlı e-postanızda, ………. Vergi Dairesi Müdürlüğü’nün ………. vergi kimlik numaralı mükellefi olduğunuzu Ocak, Şubat ve Mart ayları na ait kiranızı Nisan ayında banka aracılığı ile ödediğinizi, Nisan ayında ödemiş olduğunuz bu üç aylık kira tutarını 01-03/2009 dönemine ait muhtasar beyannamesi ile beyan edip edemeyeceğinizi, ödemiş olduğunuz kirayı gider yazıp yazamayacağınızı ve bundan sonra aylık dönemler halinde ödeyemediğiniz ve üç aylık muhtasar dönemi geçtikten sonra ödeyeceğiniz kiraların nasıl giderleştirileceği, kirayı ödemeden defterinize kaydederek stopajını beyan edip daha sonra kira ödemesi yapıp yapamayacağınız hususunda 4982 sayılı Bilgi Edinme Hakkı Kanunu kapsamında bilgi verilmesi istenilmektedir.
………
Yukarıda yer alan hüküm ve açıklamalara göre;
– Kiraladığınız işyerine ait herhangi bir kira ödemesi yapılmadığı halde, defterlerinize kira tutarının gider olarak kaydedilmesi, 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 96’ncı maddesine göre hesaben ödeme olarak kabul edildiğinden, söz konusu kira tutarları üzerinden 94’üncü madde gereğince gelir vergisi tevkifatı yapılarak bağlı olduğunuz vergi dairesine beyan edilmesi gerekmekte olup, kira borcunun sonradan ödenmesi mümkün bulunmaktadır.

– Öte yandan söz konusu kira bedellerinin nakden veya aynen ödenmemesi ve aynı zamanda defter kayıtlarında da gider olarak yer almaması halinde herhangi bir tevkifat yapılmayacaktır.
– Diğer taraftan gerek nakden veya aynen ve gerekse hesaben yapılan kira ödemelerinde 94’üncü madde gereğince yapılan tevkifatların 98’inci madde uyarınca bağlı olduğunuz vergi dairesine beyan edileceği tabidir.”

Görüleceği üzere vergi idaresi henüz ödenmeyen kira bedelinin gider olarak defterlere kaydedilmesi durumunu hesaben ödeme olarak değerlendirmiş ve bu kapsamda henüz ödenmemiş olsa dahi gider olarak kayıtlara intikal ettirilmiş kira bedeli üzerinden gelir vergisi tevkifatı yapılması ve bunun bağlı olunan vergi dairesine bildirilmesi gerektiğini belirtmiştir. Bu kapsamda henüz ödenmeyen kira bedelinin daha sonra ödenip ödenmediğinin gelir vergisi stopajı açısından bir önemi bulunmamaktadır.

Bu durumda henüz ödenmeyen (nakden veya aynen) kira bedelinin gider olarak yasal defter kayıtlarına intikal ettirilmediği durumlarda tevkifat yapılmayacak, tevkifat söz konusu kira bedelinin nakden veya hesaben ödendiği dönemde yapılacaktır.

Bu açıklamalar ışığında Örnek’ te dönecek olursak, Temmuz 2010 dönemine
ilişkin Temmuz ayı içinde ödenmeyen kira bedelinin mükellef tarafından defter kayıtlarına gider olarak intikal ettirilmesi durumunda bu işlem GVK’nın 96’ncı maddesine göre hesaben ödeme olarak değerlendirilecek ve mükellefin (7.000 * %20=) 1.400 TL gelir vergisi stopajı yapıp Ağustos ayının 23’üncü günü akşamına kadar bağlı olunan vergi dairesine bildirilmesi gerekecektir.

Şayet mükellef Temmuz 2010 dönemine ilişkin kira bedelini Temmuz ayı içinde ödememekle beraber defter kayıtlarına da intikal ettirmediyse Temmuz 2010 döneminde tevkifat yapılmayacak, tevkifat söz konusu kira bedelinin nakden veya hesaben ödendiği dönemde yapılacaktır.

MALİ ÇÖZÜM Sayı: 93